Με πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Καρδιολογικής Ομοσπονδίας, 24 χρόνια πριν, θεσπίστηκε η Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς, η οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 29 Σεπτεμβρίου. Άραγε, ποιος λόγος κινητοποίησε τους διεθνείς φορείς να θεσπίσουν αυτή τη μέρα; Σε τι αποσκοπεί;
Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις των διεθνών οργανισμών, η Νο1 αιτία θανάτου παγκοσμίως δεν είναι ούτε ο καρκίνος, ούτε οι μολυσματικές ασθένειες των τριτοκοσμικών χωρών. Είναι με διαφορά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Στα πιο συνήθη καρδιαγγειακά νοσήματα συμπεριλαμβάνονται η στεφανιαία νόσος, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και η ισχαιμική καρδιακή νόσος. Κι αυτό τι μας λέει; Ότι κάτι κάνουμε λάθος και δε προσφέρουμε την απαραίτητη προστασία και στήριξη στο σύστημα που πρωταγωνιστεί αυτός ο υπερπολύτιμος «μοχλός που μας κρατάει ζωντανούς».. η καρδιά μας!
Λειτουργίες της καρδιάς
Η καρδιά είναι το κυριότερο μυώδες όργανο του οργανισμού μας, το οποίο βρίσκεται τις περισσότερες φορές πίσω από το στέρνο προς τα αριστερά – ναι, υπάρχουν άτομα σε αυτό τον κόσμο, που η καρδιά τους βρίσκεται στη δεξιά πλευρά του στέρνου. Η λειτουργία του οργανισμού μας εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τη λειτουργία της καρδιάς. Γιατί; Η καρδιά αποτελεί το κέντρο κυκλοφορίας του αίματος κα είναι αυτή που διοχετεύει αίμα στους ιστούς του σώματος, ώστε να μην «ξεμένουν» από οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Υπολογίζεται πως σε κατάσταση ηρεμίας, η καρδιά προωθεί έως και 16 λίτρα αίματος το λεπτό, ενώ κατά τη διάρκεια άσκησης, το ποσό αυτό δεκαπλασιάζεται.
Παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Τι απειλεί την ακεραιότητα της καρδιάς;
Η κληρονομικότητα αποτελεί ένας από τους σημαντικότερους μη τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, μαζί με το φύλο και την ηλικία, δηλαδή παράγοντες στους οποίους δε μπορούμε να κάνουμε κάτι για να μειώσουμε τις πιθανότητες να εμφανίσουμε καρδιαγγειακό συμβάν. Ωστόσο, οι περισσότεροι παράγοντες κινδύνου που ευθύνονται για το παραπάνω γεγονός είναι τροποποιήσιμοι, που σημαίνει πως είναι στο χέρι μας να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας να προστατεύσει τη λειτουργία της καρδιάς και να παρατείνει το προσδόκιμο ζωής. Πάμε να δούμε μερικούς από αυτούς:
- Κάπνισμα
Ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου και αυτός που φαίνεται να έχει το μεγαλύτερο αντίκτυπο στον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Φαίνεται πως, το κάπνισμα από μόνο του ευθύνεται για περίπου 17 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως (το νούμερο μιλάει από μόνο του)!
- Καθιστική ζωή
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει 150 λεπτά αερόβιας άσκησης την εβδομάδα, όπως το περπάτημα, το κολύμπι, ο χορό. Μόλις δηλαδή μισή ώρα τη μέρα μπορεί να μειώσει κατά πολύ τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Γι’ αυτό και το περπάτημα είναι γνωστό ως το πιο «φθηνό φάρμακο» για να προστατεύσουμε την καρδιά μας.
- Ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες
Ίσως θα έχετε ακούσει πως τα γλυκά παχαίνουν και δεν μας κάνουν καλό. Αυτή η πρόταση δεν ισχύει, καθώς μεμονωμένα τρόφιμα δεν έχουν την ικανότητα να μας παχύνουν ή να εγκυμονούν κινδύνους για την υγεία μας. Αυτό που μας λέει η επιστήμη είναι πως αν συνηθίζουμε να καταναλώνουμε γλυκά καθημερινά, ίσως αυξάνουμε την πιθανότητα να αυξήσουμε το βάρος μας ή/και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Με άλλα λόγια, αναφορικά της διατροφής, είναι οι διατροφικές συνήθειες μας που επιφέρουν τα ανάλογα αποτελέσματα, κι όχι μεμονωμένα τρόφιμα.
Ακόμη, οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες μπορεί να επιφέρουν μακροπρόθεσμα υψηλό σάκχαρο αίματος, υψηλή χοληστερόλη αίματος καθώς και υπερβάλλον σωματικό βάρος, τα οποία αποτελούν ανεξάρτητους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου.
Γι’αυτό, προτίμησε:
- Να δοκιμάσεις ποικιλία ξηρών καρπών ως σνακ. Οι ξηροί καρποί είναι πλούσια σε καλής ποιότητας λιπαρά, φυτική πρωτείνη και φυτικές ίνες, εκ των οποίων όλα έχουν καρδιοπροστατευτική δράση.
- Να εντάξεις τους σπόρους στη διατροφή σου. Ο λιναρόσπορος, οι σπόροι κάνναβης και οι σπόροι τσία είναι πολύ καλές πηγές Ω3 λιπαρών οξέων και φυτικής πρωτεΐνης και αποτελούν ιδανική προσθήκη στο πρωινό σου γιαούρτι ή το απογευματινό σου smoothie.
- Να αυξήσεις την κατανάλωση φυτικών ινών. Βάλε ποικιλία φρούτων στη διατροφή σου, συμπεριλαμβανομένων και των αποξηραμένων (ναι, δεν παχαίνουν όπως είπαμε), λαχανικών, προϊόντων ολικής και οσπρίων.
- Να μαγειρεύεις ως επί το πλείστον με ελαιόλαδο, το οποίο έχει πλήθος αντιοξειδωτικών ουσιών καθώς και καλής ποιότητας λιπαρά που προστατεύουν τη λειτουργία της καρδιάς.
- Να εντάξεις το ψάρι στη διατροφή σου τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα. Κι αν δεν είσαι μεγάλος φαν, τότε ένα συμπλήρωμα Ω3 είναι μια πολύ καλή εναλλακτική, για να αυξήσεις την κατανάλωση των Ω3 που τόσο πολύ χρειάζεται η καρδιά σου!
- Γενικά να κατευθύνεσαι πάντα σε αυτά που μπορείς να προσθέσεις στη διατροφή σου, παρά σε αυτά που μπορείς να αφαιρέσεις!
Εκτός της διατροφής, έχε στο νου σου:
- Να σηκώνεσαι από την καρέκλα του γραφείου σου όσο πιο τακτικά μπορείς – αν δουλεύεις καθιστός – και να βρεις την άσκηση που σου ταιριάζει. Μην ξεχνάς πως μόλις 20-30 λεπτά περπάτημα τη μέρα μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
- Να μειώσεις όσο το δυνατόν μπορείς το κάπνισμα. Είναι από τους καλυτέρους και πιο αποτελεσματικούς τρόπους να προστατεύσεις την καρδιά σου.
Επίσης, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η αυξημένη αρτηριακή πίεση ή/και η αυξημένη χοληστερόλη αίματος αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η Holland & Barrett, με εμπειρία 150 ετών, έχει δημιουργήσει πλήθος συμπληρωμάτων από τη φύση, τα οποία μπορούν να ενσωματωθούν στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης Μεσογειακού τύπου διατροφής, και να κάνουν τη διαφορά σε άτομα τα οποία, είτε έχουν ιστορικό υπέρτασης ή υπερχοληστερολαιμίας, είτε έχουν αυξημένη πίεση ή χοληστερόλη. Μην ξεχνάμε πως σε ταυτόχρονη λήψη φαρμακευτικής αγωγής ή παρουσία οποιασδήποτε νόσου, η έγκριση για την οποιαδήποτε χρήση συμπληρώματος από το γιατρό που μας παρακολουθεί, κρίνεται απαραίτητη.
Ας είναι η Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς η αφορμή ώστε να αρχίσουμε να δρούμε υπέρ της καρδιάς μας και να μειώσουμε δραματικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Είναι κρίμα οι περισσότεροι παράγοντας κινδύνου να είναι τροποποιήσιμοι και εμείς να μην κάνουμε τίποτα γι’ αυτό.
Είναι στο χέρι μας λοιπόν. Ας αρχίσουμε από σήμερα!
Επιστημονικές αναφορές
Ελληνική Καρδιολογική Εταιρία, www.hcs.gr
Guasch‐Ferré, M., & Willett, W. C. (2021). The Mediterranean diet and health: A comprehensive overview. Journal of internal medicine, 290(3), 549-566.
Kris-Etherton, P. M., Petersen, K., & Van Horn, L. (2018). Convincing evidence supports reducing saturated fat to decrease cardiovascular disease risk. BMJ Nutrition, Prevention & Health, 1(1), 23.
Park, J. H., Moon, J. H., Kim, H. J., Kong, M. H., & Oh, Y. H. (2020). Sedentary lifestyle: overview of updated evidence of potential health risks. Korean journal of family medicine, 41(6), 365.
Roy, A., Rawal, I., Jabbour, S., & Prabhakaran, D. (2017). Tobacco and cardiovascular disease: a summary of evidence. Cardiovascular, Respiratory, and Related Disorders. 3rd edition.